U slovenskom gradu Mariboru, u samom centru grada, raste najstarija vinova loza na svijetu, ili kako je Slovenci zovu trta, i krasi muzej Hiša stare trte. Ta stara loza odnosno trs i danas se čvrsto drži uz zgradu današnjeg muzeja koji je samo dio starih srednjovjekovnih zidina. Nalazi se ispred Stare kuće vina na adresi Vojašniška ulica broj 8, gdje je nekada bio restoran, danas pretvoren u muzej vina i ekskluzivnu vinoteku.
Ova, dokazano najstarija vinova loza na svijetu, vrlo je popularna i dolaze je fotografirati i razgledavati brojni turisti, a sorta koju rađa zove se modra kavčina. Njena starost naučno je utvrđena 1972. godine, kada je potvrđeno da je ova vinova loza stara više od 400 godina.
Autentičnost starosti vinove loze, pored slovenskih stručnjaka koji su vršili ispitivanje kroz metode sondaže i putem mikroskopa, potvrdili su i eksperti koji se bave porijekla vina iz Pariza. To potvrđuju i stare slike Maribora iz 1657. i 1681. godine, koje su čuvaju u Styrian Provincial Muzeju u Grazu, na kojoj se vidi kuća izgrađena u 16. vijeku, koja je već bogato obrasla vinovom lozom koja se i danas nalazi na istom mjestu. Godine 2004. godine Stara trta zvanično je upisana u Guinnessovu knjigu rekorda kao najstarija loza na svijetu.
Stara trta odnosno vinova loza ostala je živa i netaknuta i nakon ratnih razaranja. Nažalost sam rat nije bio jedina opasnost koja je vrebala. Prije rata harala je Evropom specifična bolest vinove loze koja je nažalost uništila mnoge vinograde. Ono što je najviše spasilo staru trtu, ovu najstariju vinovu lozu na svijetu, njen je položaj iz koje rasla na dravskom pijesku. Ta specifična konfiguracija tla zadržava vlagu, a bolest koja je u to vrijeme harala nije se uspijevala zadržati na toj vrsti tla.
Svake godine sa ove stare loze ubere se simboličan rod od oko 25 litara, koji se flašira u specijalno dizajnirane flaše od 2,5 dl. Vino se ne može kupiti u komercijalnoj prodaji, već ga na poklon dobivaju državnici, pripadnici elitnog društva, te druge istaknute ličnosti koje posjete Maribor.
Najstarija svjetska loza danas je jedna od najvećih turistička atrakcija u Mariboru te posjetnik bogate historije grada. U Mariboru se svake godine prilikom orezivanja ove loze održava tradicionalna manifestacija Festival Stare trte. Ova vrhunski turistički, kulinarski, vinski kulturni festival organizira se u čast Staroj lozi, najvećoj etnografskoj znamenitosti Maribora, simbolu bogate vinske kulture Maribora i Štajerske, polazištu i cilju svih vinskih cesta.
Maribor je 1990. godine počeo slovenskim gradovima poklanjati cijepove stare trte, a osam godina kasnije počela se poklanjati gradovima prijateljima izvan slovenskih granica. Loza je tako zasađena i u Melbourneu, Parizu i Vatikanu, a ovim mjestima sada se pridružila Crikvenica, kao 89. grad izvan Slovenije kojem je poklonjen cijep najstarije loze na svijetu. Do sada je uručeno oko 50 reznica, od kojih 18 sada raste van Slovenije, u Evropi, Aziji, te u dalekoj Australiji.
fotografije_arhiva Hiše Stara trta