Evropska filmska akademija je 2022. godine pokrenula odjel za baštinu i svake godine pravi popis novih Blaga evropske filmske kulture. Ove godine na svoju listu je dodala osam novih mjesta, među kojima je sarajevska Baščaršija.
Pored Baščaršije, ove godine na listu su uvršteni i Scheibler Lofts u Księży Młynu u Łódźu (Poljska), slikovita luka Corricella na talijanskom ostrvu Procida, kino Palatsi u Tampereu (Finska), most Koningshaven u Roterdamu, švajcarski parni brod Schiller (jedan od brodova koji prelaze jezero Lucerne), Gamla Filmstaden u Švedskoj i Filmparken u Jaru u Norveškoj.
Odjel za evropsku filmsku baštinu, pod vodstvom Pascala Edelmanna, gradi paneuropsku mrežu filmske baštine koja povezuje kinoteke, filmske arhive i institucije u razmjeni informacija o obljetnicama filmskih umjetnika, filmova, institucija ili specifičnim temama relevantnim za historiju kinematografije u različitim evropskim zemljama i regijama, te štiti hstorijske vrijednosti koja treba održavati, ne samo sada, već i za generacije koje dolaze. U aktivnosti ovog Odjela spada i dio In Memoriam na dodjeli Evropskih filmskih nagrada, koji je prvi put održan na ceremoniji dodjele nagrada 2022. i obilježava skećanje i odavanje počasti na preminule kolege iz evropske kinematografije.
– Drago nam je što ćemo još osam nezaboravnih mjesta proglasiti blagom evropske filmske kulture koje ljudi mogu posjetiti. Posebno je lijepo što možemo dodati nekoliko zemalja koje su ranije nedostajale na mapi blaga: Bosnu i Hercegovinu, Holandiju, Norvešku i Švicarsku. Ovom prilikom pozivamo sve da predlože mjesta koja bi Evropska filmska akademija mogla smatrati blagom evropske filmske kulture., kaže Pascal Edelmann, šef Odsjeka za evropsku filmsku baštinu na Evropskoj filmskoj akademiji.
Novih osam mjesta se pridružilo dosadnjašoj listi od 41 Blaga evropske filmske kulture.
BOSNA I HERCEGOVINA
Baščaršija u Sarajevu
Izgrađena u 15. vijeku kao trgovačko i trgovačko središte, Baščaršija je služila i kao lokacija za snimanje brojnih filmova, poput BORN TWICE (2012), reditelja Sergia Castellitta, DESET U POLA (2021) Danisa Tanovića, HOP SKIP AND JUMP (2000) Srđana Vuletića, HUNTING PARTY (2007) Richarda Sheparda, GRBAVICA (2006) Jasmile Žbanić i drugi.
FINSKA
Kino Palatsi u Tampereu
Osnovan 1929. godine, kino Palatsi u Tampereu je lijep primjer luksuznih filmskih hramova izgrađenih u prvoj polovini prošlog vijeka. Pažljivo restauriran, sada služi kao restoran, ali s povremenim projekcijama i dalje zadržava šarm kina.
ITALIJA
Luka Corricella na Procidi
Marina Corricella je najstarije ribarsko mjesto na otoku. Uređeno kao amfiteatar na moru i okruženo mrežama koje leže na keju, ovo malo ribarsko mjesto je tiho i zavodljivo utočište koje karakterizira miris mora, tipične uske uličice, jedinstvene arhitekture, bez automobila. Odabrali su ga različiti reditelji kao prirodni ambijent, među kojima su Michael Radford i Massimo Troisi koji su ovdje snimili IL POSTINO.
NIZOZEMSKA
Most Koningshaven u Roterdamu
Most u Koningshavenu, nazvan De Hef, izgrađen je kao željeznički most sa vertikalnim podizanjem u luci Roterdam. Sada nacionalni spomenik više nije u upotrebi, ali će zauvijek živjeti u kratkom dokumentarcu DE BRUG Jorisa Ivensa iz 1928. godine, koji ne samo da prikazuje promet oko mosta na željeznici, ulici i vodi, već bilježi i posebno impresivan trenutak kada se 52 metra dugačak pokretni dio diže na 45 metara kako bi brodovi mogli proći.
NORVEŠKA
Filmparken på Jar
Osnovan 1934. godine, historijski je dragulj u norveškoj filmskoj industriji. Sa više od 90 godina rada, svjedočio je brojnim filmskim produkcijama, među kojima su film Tancreda Ibsena TWO LIVING AND ONE DEAD (1937), THE MISSING SAUSAGE MAKER (1941.) Toralfa Sandøa, STREET URCHINS (1949) Arnea Skouena i debi Edith Carlmar DEATH IS A CARESS (1949.), HUNGER Henninga Carlsena (1966.) i BLACKOUT Erika Gustavsona (1989.).
POLJSKA
Scheibler Lofts, Księży Młyn u Łódźu
Urbani kompleks Księży Młyn je najveći istorijski fabrički kompleks u Lođu, koji je izgradio Karol Scheibler, najbogatiji industrijalac grada u 19. vijeku. Služio je kao scenografija za razne filmove, među kojima su THE PROMISED LAND (1974) Andrzeja Wajde kao i FEVER (1981) i IN DARKNESS (2011), oba filma Agnieszke Holland.
ŠVEDSKA
Gamla Filmstaden, Råsunda
Neposredno izvan Stokholma, Gamla Filmstaden je bio švedski Hollywood od 1920. do početka ’70-ih. Više od pola vijeka na ovom mjestu je snimljeno više od 500 filmova. Victor Sjöström (THE PHANTOM CHARIOT, 1921) i Mauritz Stiller su ovdje snimali svoje nijeme filmove. Tu su karijere počeli Greta Garbo (THE SAGA OF GÖSTA BERLING, 1924.) i Ingrid Bergman, gdje je snimio neke od svojih najpoznatijih filmova, među kojima su THE SEVENTH SEA i WILD STRAWBERRIES. Jedan od posljednjih filmskih setova koji je napravljen u Filmstadenu bio je čamac koji prevozi Liv Ullmann i Maxa von Sydowa u Sjedinjene Države u filmu THE EMIGRANTS (1971.) Jana Troella.
ŠVICARSKA
Parobrod Schiller
Schiller je jedan od pet historijskih parobrodova koji prelaze jezero Lucern. Uz njihovu idiličnu pozadinu švicarskih planina, ovdje su snimani brojni filmovi, među kojima film Régisa Wargniera INDOCHINE (1992), film Foscoa Dubinia LUDWIG 1881 (1993), te film LA CHIMERA (2023) Alice Rohrwacher.